De Stijkelgroep
De jonge Hagenaar J.A. “Han” Stijkel richtte zich, na het afronden van zijn studie Engels, volledig op het verzetswerk. Stijkel had vanuit Engeland de opdracht gekregen om de verschillende Nederlandse verzetsgroepen tot een eenheid te maken. Om dit te bereiken verzamelde Stijkel, die in het verzet het pseudoniem Dr. Eerland de Vries gebruikte, een groep van verzetsstrijders om zich heen. Waarschijnlijk heeft de Stijkelgroep in totaal zo’n 80 leden gehad, waaronder onder andere politiemannen, bestuursleden en militairen. De leden van de groep trokken door het hele land om eenheid te bereiken tussen de verschillende verzetsgroepen. Tijdens deze tochten voerden zij ook diverse spionage activiteiten uit waarvan ze de bevindingen naar Engeland zouden doorspelen. De Duitse bezetter kreeg de groep al snel in de gaten en begon de leden te volgen. Ook wist de beruchte landverrader Anton van der Waals zich in de groep te infiltreren.
Op 1 april 1941 liep het mis voor de Stijkelgroep. Toen Stijkel op het punt stond per boot te vertrekken naar Engeland om daar de opbouw van het verzet te bespreken en spionagemateriaal door te spelen, werd hij gearresteerd door de Sicherheitspolizei (SiPo). Stijkel zou samen met zijn verzetsmaat C.J. Gude, J.C. Baud en de Haagse politieman J.F. van Dijk aan boord van een vissersboot vanaf Scheveningen naar Engeland uitvaren. Aan boord van de boot zat ook een gefortuneerde jood, die het merendeel van de reis bekostigd had. In werkelijkheid was deze jood eigenlijk een Scheveningse visser die voor de Sicherheitspolizei werkte. Voordat de kotter de haven kon verlaten werd zij al tegengehouden door de SiPo. Han Stijkel en Gude werden ter plaatste gearresteerd. Baud en Van Dijk, die als vissers verkleed waren, konden nog op tijd ontsnappen, maar Baud werd later alsnog opgepakt. Stijkel en zijn maten werden enkele dagen verhoord en vervolgens naar de gevangenis in Scheveningen overgebracht.
In de dagen na de arrestatie van Stijkel werden vele andere leden van de verzetsgroep opgepakt aan de hand van verschillende documenten, waaronder Stijkel’s dagboek, dat de SiPo in handen had gekregen. In totaal verbleven er 47 leden van de groep, inclusief vier vrouwen, in de Scheveningse gevangenis. De groep werd op 26 maart 1942 overgebracht naar Berlijn waar zij uiteindelijk belandden in de Wehrmacht-gevangenis nabij het Lehrter-station. In september 1942 werd de groep berecht voor het Reichskriegsgericht in Berlijn. De aanklacht luidde spionage en toebrengen van schade aan de Duitse Wehrmacht. Op 4 juni 1943 werden er 39 doodvonnissen uitgesproken. Zes van deze 39 personen, waaronder J.C. Baud, ontvingen gratie, één persoon stierf van te voren al in de gevangenis. De overige 32 leden werden met tussenpozen van vijf minuten in Berlijn gefusilleerd. Han Stijkel werd als eerste geëxecuteerd.
De stoffelijke overschotten werden vervolgens begraven in Berlijn-Döberlitz. Na de oorlog bevond dit gebied zich echter in de Russische sector van Berlijn, waardoor repatriëring van de slachtoffers werd bemoeilijkt. Op 1 augustus 1947 konden uiteindelijk 33 leden van de Stijkelgroep worden herbegraven op begraafplaats Westduin.In totaal overleefden slecht vier van de 47 opgepakte leden van de Stijkelgroep de oorlog. Tien leden van de groep, die de doodstraf hadden ontlopen, stierven tijdens de oorlog alsnog door onder andere de slechte omstandigheden in de gevangenissen. J.C. Baud werd nadat hij gratie had gekregen bijvoorbeeld overgebracht naar het Tuchthuis in Sonnenburg (Polen) waar hij TBC kreeg en op 15 juli 1944 overleed door uitputting. Deze tien leden van de Stijkelgroep worden ook herdacht met kruisen bij het monument. Het gaat om de vijf kruisen uiterst links, en de vijf kruisen uiterst rechts.
